Түркі қағандары мен беклері
Тарихында атақты Көне түркі қағандары мен беклері туралы талай мәліметтер сақталған. Мысалыға Бұмын, Мұқан, Істемі, Мұған, Тобо және басқа қағандары. Алдынғы Сақ заманда әрқайсы тайпаның өз көсемі болған. Кейбірде сақтар тайпалық одақтарын құрастырған. Осындай одақтарды хандар (немесе патшалар) билеген. Ал түркі заманда жаңа «қағанат» деген мемлекет формасы пайда болған. Қағанаттарды әскери басшысы «қаған» (немесе хандардың ханы) басқарған. Ол тайпалық әскери басшыларды, немесе «беклерді» басқарған. Орталықты қағанаттары бұрынғы табансыз тайпалық одағылардан ірірек әрі берікрек болған. Тарихтың ең ірі Түркі Қағанаты Солтүстік Қытайдан Қырым түбегіне шейін созылған.
ТҮРКІ ДӘУІРІНІҢ ЖАУЫНГЕРІ
|
Параметр |
Сипаттама |
Бұрыңғыдан жаңа әдісі |
|
Қашықтық қарулар |
Салт-атты садақ пен оқтар |
Ауыррақ садақ, үлкен оқ жебелері |
|
Қолма-қол қарулар |
Сүңгі (найза), тік қылыш (палаш), қайқы қылыш, соғыс балта, гүрзі, қанжар |
Бір-жүзді қылыштар мен қанжарлар пайда болуы |
|
Дене қорғанысы |
Ламеллярлық немесе ламинарлық сауыты |
Одан бұрын қабыршақ сауыты қолданған |
|
Бас қорғанысы |
Көне түркі түрдегі дұлыға |
Одан бұрын жұмсақ қабыршақ немесе тұтас құйылған қола дұлығалар қолданған |
|
Қалқан |
Ағаш немесе темір шеңбер-пішінді қалқан |
Одан бұрын темір қабыршақ қалқандар немесе теріден жасаған тікбұрыш немесе сопақ пішінді қалқандар қолданған |
|
Ат қорғанысы |
Ламеллярлық немесе ламинарлық ат сауыты |
Одан бұрын қабыршақ ат сауыты қолданған |
|
Киім-кешек |
Салт-атты сым (шалбар), жейде-көйлек, узын-етекті шапан |
Одан бұрын қысқа шапан қолданған |
|
Баскиім |
Киізден және аң жүнінен жасаған қалпағы |
Одан бұрын аң жүнінен жасаған баскиімдер туралы мәліметтер кездеспейді |
|
Аяқкиім |
Өкшесі бар теріден жасаған салт-атты етіктер |
Одан бұрын етіктің өкшесі болған жоқ |